Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ ΜΕ ΞΕΝΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΝΕΟ ΛΕΥΚΩΜΑ 
Του Μανώλη Πιµπλή
Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2011
Την ώρα που σε µια αφιερωµατική έκδοση-λεύκωµα έλληνες ερευνητές αποκαλύπτουν θησαυρούς της Παναγίας Σουµελά από τις αποθήκες του Μουσείου της Τραπεζούντας και της Αγιάς Σοφιάς στην Κωνσταντινούπολη, ένα ολοσέλιδο ρεπορτάζ στη βρετανική εφηµερίδα «The Independent» – µε παραποµπή και στο κύριο άρθρο της! – για τους 5.000 εναποµείναντες µουσουλµάνους πέριξ της Τραπεζούντας που µιλάνε µια ποντιακή διάλεκτο, κοντινή στα αρχαία ελληνικά, επαναφέρει στο προσκήνιο τον ελληνισµότου Πόντου και τη µακραίωνη επιβίωση της γλώσσας του. Τα ποντιακά που µιλούν οι περίπου 5.000 κάτοικοι χωριών κοντά στην Τραπεζούντα, στο σπουδαίο κέντρο του Πόντου που ανήκει σήµερα στην Τουρκία, είναι µια διάλεκτος αξιοσηµείωτα κοντά στα αρχαία ελληνικά και θα µπορούσε να δώσει πολλά στοιχεία για την ίδια τη γλώσσα του Σωκράτη και του Πλάτωνα, γράφει ο Στιβ Κόνορ στην εφηµερίδα «The Independent». Τα λεγόµενα «ρωµαίικα», όπως λέει η ελληνίδα λέκτορας στο Πανεπιστήµιο του Κέµπριτζ Ιωάννα Σιταρίδου, «διατηρούν έναν εντυπωσιακό αριθµό χαρακτηριστικών της γραµµατικής που δίνουν µια αύρα αρχαίων ελληνικών, χαρακτηριστικών που έχουν εντελώς χαθεί από τιςάλλες παραλλαγές των σύγχρονων ελληνικών. Η χρήση του απαρέµφατου χάθηκε από όλες τιςάλλες ελληνικές διαλέκτους. Στα ρωµαίικα, όχι µόνο διατηρήθηκε το απαρέµφατο, αλλά βρίσκουµε επίσης και απαρεµφατικές δοµές που δεν είχαν παρατηρηθεί προηγουµένως και που µόνο σε λατινογενείς γλώσσες έχουν το αντίστοιχό τους».
Τα χωριά που µιλούνρωµαίικα, τα οποία δενέχουν γραπτή εκδοχή, γράφει η εφηµερίδα «The Independent», διατηρούν και άλλα χαρακτηριστικά γεωγραφικής και πολιτισµικής αποµόνωσης. Οι άνθρωποι εκεί σπάνια παντρεύονται εκτός κοινότητας και παίζουντη δική τους µουσική µε το δικό τους όργανο, τη λύρα.
«Γνωρίζω µόνο έναν άντρα που παντρεύτηκε έξω από το χωριό του», παρατηρεί η Ιωάννα Σιταρίδου. «Και ηµουσική είναι τόσο χαρακτηριστική, που δεν µπορείς να την µπερδέψεις µε κάποιαάλλη». Η λέκτορας του Κέµπριτζ ξεκίνησε την ακαδηµαϊκή της πορεία από τη συγκριτική ιστορική µελέτη των λατινογενών γλωσσών(ιδιαίτερα των ισπανικών και των παλαιών γαλλικών), έκανε όµως έρευνες και για την ιστορική σύνταξη των ελληνικών διαλέκτων – ιδίως των ποντιακών ελληνικών και των κυπριακών.
Οι οµιλούντες τα ρωµαίικα,λέει, είναι σήµερα ευλαβείςµουσουλµάνοι, γι’ αυτό και τους επετράπη η παραµονήτους στον Πόντο µετά τη Συνθήκη της Λωζάννης και την ανταλλαγήτων πληθυσµών. Αλλά αλλεπάλληλα κύµατα µετανάστευσης, όπως και η κυρίαρχη επιρροή της τουρκόφωνης πλειονότητας, από κοινού µε την απόλυτη απουσία των ρωµαίικων από τη δηµόσιασφαίρα, τα τοποθετούν αυτόµαταστη λίστα των γλωσσών που διατρέχουν τονµεγαλύτερο, παγκοσµίως, κίνδυνο εξαφάνισης.
Τα χωριά που µιλούνρωµαίικα, τα οποία δενέχουν γραπτή εκδοχή, γράφει η εφηµερίδα «The Independent», διατηρούν και άλλα χαρακτηριστικά γεωγραφικής και πολιτισµικής αποµόνωσης. Οι άνθρωποι εκεί σπάνια παντρεύονται εκτός κοινότητας και παίζουντη δική τους µουσική µε το δικό τους όργανο, τη λύρα.
«Γνωρίζω µόνο έναν άντρα που παντρεύτηκε έξω από το χωριό του», παρατηρεί η Ιωάννα Σιταρίδου. «Και ηµουσική είναι τόσο χαρακτηριστική, που δεν µπορείς να την µπερδέψεις µε κάποιαάλλη». Η λέκτορας του Κέµπριτζ ξεκίνησε την ακαδηµαϊκή της πορεία από τη συγκριτική ιστορική µελέτη των λατινογενών γλωσσών(ιδιαίτερα των ισπανικών και των παλαιών γαλλικών), έκανε όµως έρευνες και για την ιστορική σύνταξη των ελληνικών διαλέκτων – ιδίως των ποντιακών ελληνικών και των κυπριακών.
Οι οµιλούντες τα ρωµαίικα,λέει, είναι σήµερα ευλαβείςµουσουλµάνοι, γι’ αυτό και τους επετράπη η παραµονήτους στον Πόντο µετά τη Συνθήκη της Λωζάννης και την ανταλλαγήτων πληθυσµών. Αλλά αλλεπάλληλα κύµατα µετανάστευσης, όπως και η κυρίαρχη επιρροή της τουρκόφωνης πλειονότητας, από κοινού µε την απόλυτη απουσία των ρωµαίικων από τη δηµόσιασφαίρα, τα τοποθετούν αυτόµαταστη λίστα των γλωσσών που διατρέχουν τονµεγαλύτερο, παγκοσµίως, κίνδυνο εξαφάνισης.
Κίνδυνος εξαφάνισης «Με 5.000 µόνο οµιλούντες τη γλώσσα να έχουν αποµείνει στην περιοχή, τα ρωµαίικα θα είναι σύντοµα µια γλώσσα του παρελθόντος παρά ένα ζωντανό ιδίωµα. Με την εξαφάνισή τους θα χαθεί µια µοναδική ευκαιρία να ξεκλειδώσει ο τρόπος µε τον οποίο η ελληνική γλώσσα εξελίχθηκε», υποστηρίζει η γλωσσολόγος Ιωάννα Σιταρίδου.
Μελέτες της γραµµατικής των ρωµαίικων δείχνουν ότι µοιράζονται πάµπολλες οµοιότητες µε την ελληνική κοινή, τη γλώσσα των ελληνιστικών και ρωµαϊκών χρόνων (4ο αι. π.Χ. – 4ος αι. µ.Χ.). Τα νέα ελληνικά, πάλι, υπέστησαν σηµαντική διαφοροποίηση και θεωρείται ότι προέρχονται από τα βυζαντινά ελληνικά που µιλιόνταν µεταξύ 7ου και 13ου αιώνα.
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artid=4611449
Μελέτες της γραµµατικής των ρωµαίικων δείχνουν ότι µοιράζονται πάµπολλες οµοιότητες µε την ελληνική κοινή, τη γλώσσα των ελληνιστικών και ρωµαϊκών χρόνων (4ο αι. π.Χ. – 4ος αι. µ.Χ.). Τα νέα ελληνικά, πάλι, υπέστησαν σηµαντική διαφοροποίηση και θεωρείται ότι προέρχονται από τα βυζαντινά ελληνικά που µιλιόνταν µεταξύ 7ου και 13ου αιώνα.
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artid=4611449
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου