Δια ποίον λόγον η λαϊκή θέλησις δεν έβρισκε τον τρόπον να εκφρασθεί δια του Κοινοβουλίου;
Διότι το σύστημα το οποίον διείπε την Ελλάδα, ο κοινοβουλευτισμός, δεν ήτο απαύγασμα της εσωτερικής αναπτύξεως της χώρας, δεν αντιπροσώπευε την λαικήν θέλησιν, αλλά ήτο μέσον δια του οποίου η πολιτική ολιγαρχία, ένας πολιτικός ολιγαρχικός φεουδαλισμός, επέβαλλε την ιδίαν αυτού θελησιν και εδέσποζε και επι του λαού και επί του κράτους.
Και για να δεσπόσει ασφαλώς επί του λαού διήρει τον λαόν αυτόν, ο οποίος ήτο ενιαίος και σύμφωνος, τον οποίον έπρεπε να διέπει εν και μόνον πολιτικό πρόγραμμα, τον διήρει δε εις κόμματα και κομματίδια, εις μερίδια και φατρίας τεχνητώς, διότι κατ’ άλλον τρόπον δεν θα ήτο δυνατόν να επιβληθεί η πολιτική αυτού ολιγαρχία.
Και διήρει δε τεχνητώς κατά τοιούτον τρόπον και εξήπτε τα πάθη μεταξύ των ούτω διηρημένων πολιτών εις τοιούτον βαθμόν, ώστε πολλάκις εδιχάσθη ο τόπος, διηρέθη εις δυ κράτη η Ελλάς, επαναστάσεις εγένετο από επαρχίας εις επαρχίαν, αιματοκυλίσθη ο τόπος, και πολλάκις είχομεν μακρόν αμοιβαίον αιματηρόν αλληλοφάγωμα. Έτσι δια της διαιρέσεως του λαού κατά τοιούτον τρόπον, εδέσποζεν η πολιτική αυτή ολιγαρχία επι του λαού. Έτσι η πολιτική αυτή ολιγαρχία είχε καταστήσει το κράτος υπόδουλον προς αυτήν.
Το κράτος ήτο εκάστοτε το κυβερνών κόμμα και υπηρέτει από του ενός μέχρι του τελευταίου τα θελήματα του κόμματος. Παρά τους επισήμους άρχοντας και παρά τα επίσημα όργανα του κράτους, παρεκάθηντο τα ανεπίσημα όργανα του κόμματος, τα οποία εδέσποζον επι των επισήμων αυτών, τα οποία επίσημα όργανα δεν ήσαν παρά μια απλή σκιά, ενώ οι κυβερνώντες ήσαν οι διάφοροι κομματάρχαι των πόλεων και των χωρίων.
Ιωάννης Μεταξάς ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ
