Γρηγόρης Αυξεντίου (1928-1957).
Μία από τις λαμπρότερες μορφές τού Απελευθερωτικού Αγώνα τού 1955-1959, εναντίον τής Αγγλικής κυριαρχίας, ο οποίος οδήγησε στην απελευθέρωση της Κύπρου και την ανακήρυξή της σε Ανεξάρτητη Δημοκρατία το 1960. Γεννήθηκε στην Λύση τής Αμμοχώστου. Τελειώνοντας τις Γυμνασιακές του σπουδές το 1948, πήγε στην Ελλάδα όπου και κατατάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό. Υπηρέτησε εκεί μέχρι το 1952 με το βαθμό του Εφέδρου Ανθυπολοχαγού.Μετά την απόλυση του από τις τάξεις του Ελληνικού Στρατού ήρθε στην Κύπρο και βοήθησε τον πατέρα του στις ασχολίες του, κάνοντας τον οδηγό. Εκείνη την περίοδο αρραβωνιάζεται. Εντάχθηκε στην Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (Ε.Ο.Κ.Α.) και έγινε Υπασπιστής τού Διγενή. Είχε το ψευδώνυμο «Ζήδρος» και υπήρξε ο πρώτος καταζητούμενος από τους Άγγλους, οι οποίοι τον επικήρυξαν με το ποσό των 5.000 λιρών επειδή ανατίναξε αγγλικές περιουσίες. Μετά την επικήρυξη του καταφεύγει στην οροσειρά τού Πενταδακτύλου. Εκεί μαθαίνει στους αγωνιστές την χρήση τών όπλων, καθώς και τεχνικές ανταρτοπολέμου. Η δράση του ήταν πλούσια τόσο στον Πενταδάκτυλο όσο και στο όρος Τρόοδος όπου κατέφυγε αργότερα. Στις 3 Μαρτίου τού 1957 και ενώ βρισκόταν κρυμμένος στον Μαχαιρά με άλλους 3 συντρόφους του, τον Αυγουστή Ευσταθίου τον Αντώνη Παπαδόπουλο και τον Φειδία Συμεωνίδη, τον ανακάλυψαν οι Άγγλοι. Τότε ο Γρηγόρης έπεισε τους συναγωνιστές του να παραδοθούν, ενώ αυτός έμεινε και πολέμησε μόνος επί 10 ώρες τους εχθρούς. Σε προτροπές τών Άγγλων να παραδοθεί είχε μόνο μία απάντηση να δώσει «Μολών Λαβέ». Τελικώς, μη μπορώντας να τον αναγκάσουν να βγει από την κρύπτη του, έριξαν βενζίνη και εμπρηστικές χειροβομβίδες και τον έκαψαν.Παρά το ότι ήταν πλέον νεκρός, η Αγγλική Διοίκηση του νησιού δεν επέτρεψε την ταφή του σε κανονικό κοιμητήριο. Ενταφιάσθηκε στα «Φυλακισμένα Μνήματα», δηλαδή στο κοιμητήριο των Κεντρικών Φυλακών Λευκωσίας.Την Τρίτη 5 Μαρτίου 1957, όλες οι πρωινές Αθηναϊκές εφημερίδες έγραψαν:
ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 4/3/1957. ( Ιδ. Υπ. ) - Ο Γρηγόρης Αυξεντίου, φερόμενος ως υπαρχηγός της ΕΟΚΑ και υπασπιστής του αρχηγού της Διγενή, εφονεύθη προχθές, αφού επολέμησε ηρωικώς επί δέκα ολόκληρες ώρες, μόνος αυτός εναντίον ισχυρών βρετανικών δυνάμεων , στην περιοχή του όρους Τρόοδος σε μια σπηλιά πλησίον της Μονής Μαχαιρά. Η μάχη διεξήχθη υπό τις ακόλουθες συνθήκες.Οι δυνάμεις ασφαλείας είχαν την πληροφορία ότι στη Μονή Μαχαιρά εκρύπτετο ο καταζητούμενος αυτός πατριώτης , ο οποίος είχε επικηρυχθεί αντί 5.000 λιρών στερλινών. Τις απογευματινές ώρες του Σαββάτου απόσπασμα του βρετανικού στρατού από 60 άνδρες εκινήθη προς την Μονή, την οποία και εκύκλωσε για να συλλάβει τον καταδιωκόμενο αγωνιστή. Οι Βρετανοί στρατιώται ανεστάτωσαν κυριολεκτικώς την Μονή και έθεσαν υπό κράτησιν όλους τους μοναχούς, περιλαμβανομένου και του Ηγουμένου, τους οποίους και εκακοποίησαν για να τους αποσπάσουν πληροφορίες περί του ακριβούς σημείου όπου εκρύπτετο ο Αυξεντίου.Κανείς όμως μοναχός δεν είπε τίποτα. Κατά την διάρκεια της ερεύνης στην περιοχή γύρω από το μοναστήρι, οι Βρετανοί στρατιώται ανεκάλυψαν μια σπηλιά κρυμμένη μέσα σε θάμνους.Λέγεται ότι κάποιος βοσκός τους έδωσε την πληροφορία ότι μέσα στην σπηλιά ήταν κρυμμένος ο Αυξεντίου. Αμέσως οι βρετανικές δυνάμεις εκύκλωσαν την σπηλιά και εκάλεσαν τον Αυξεντίου να παραδοθεί.Ο επί κεφαλής του βρετανικού αποσπάσματος ανθυπολοχαγός Μίντλεντον πλησίασε την είσοδο της σπηλιάς και εφώναξε : " Ρίξε τα όπλα σου και παραδώσου, αλλιώς θα επιτεθούμε ". Κάποιος απήντησε : " Καλά παραδιδόμαστε ". Τέσσερες άνδρες βγήκαν έξω, δυο από αυτούς επικηρυγμένοι με 5.000 λίρες, όπως και ο Αυξεντίου. Ο Αυξεντίου δεν ήταν μεταξύ αυτών. Ο ανθυπολοχαγός Μίντλεντον τον εκάλεσε και πάλιν να παραδοθεί, αλλά έλαβε την υπερήφανη απάντησιν " Μολών λαβέ ".Αμέσως, τέσερες άνδρες όρμησαν μέσα στην σπηλιά. Ο ηρωικός μαχητής της κυπριακής ελευθερίας τους υπεδέχθη με καταιγισμόν πυρός. Oι τρεις από τους τέσερες Βρετανούς, οι οποίοι είχαν ελπίσει ότι θα εισέπραττον την επικήρυξιν του Αυξεντίου βγήκαν αμέσως έντρομοι, ενώ ο τέταρτος, τραυματισμένος στο στήθος κατέπεσε στο έδαφος, για να υποκύψει λίγες ώρες αργότερα στα τραύματά του. Ο επί κεφαλής των βρετανικών δυνάμεων ανθυπολοχαγός Μίντλεντον εζήτησε αμέσως ενισχύσεις, οι οποίες και κατέφθασαν με τα ελικόπτερα. Η μάχη συνεχίσθη έτσι επί 10 ολόκληρες ώρες, κατά την διάρκειά της δε οι Βρετανοί εχρησιμοποίησαν μεταξύ των άλλων δακρυγόνες βόμβες.
Μπροστά στο αλύγιστο θάρρος του Αυξεντίου και αφού προηγουμένως έκαναν χρήσιν όλων των ειδών των όπλων, οι Βρετανοί στρατιώται έρριψαν μέσα στην σπηλιά βόμβες πετρελαίου. Τεράστιες φλόγες εκάλυψαν το σπήλαιο για να τυλίξουν σε λίγο το κορμί του ηρωικού πατριώτη.
Η μάχη ετελείωσε στις 2 η ώρα την νύκτα. Το πτώμα του Αυξεντίου ανευρέθη απηνθρακωμένο.
Ο Αυξεντίου ήταν ηλικίας 29 ετών, το επάγγελμά του δε ήταν σοφέρ ταξί.Στον κατάλογο των καταζητουμένων από τους Άγγλους, ήταν εγγεγραμμένος δεύτερος μετά τον στρατηγό Γρίβα.
( Ακριβές αντίγραφο απ' τις εφημερίδες της 5ης Μαρτίου 1957 )
ΑΝΑΡΤΉΘΗΚΕ ΑΠΌ BLOG ΑΡΧΕΙΟ
